تغییر رنگ ادرار و دلیل رنگ غیر طبیعی آن

رنگ ادرار و تغییر رنگ ادرار

رنگ ادرار عادی از زرد کم رنگ تا پر رنگ است که نتیجه ی یک رنگدانه به نام اوروکروم و میزان غلظت آن در ادرار است. رنگدانه ها و ترکیبات دیگر در برخی غذاها و داروها می توانند رنگ ادرار را تغییر دهند. چغندر، انواع توت ها و لوبیا از مواد غذایی هستند که به احتمال زیاد بر روی رنگ ادرار اثر می گذارد. بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی، رنگ هایی مانند قرمز، زرد یا سبز به ادرار میدهند.
یک رنگ ادرار غیرعادی می تواند نشانه ای از بیماری باشد. به عنوان مثال، ادرار قرمز متمایل به قهوه ای یک مشخصه شناسایی پورفیری(یک اختلال نادر و ارثی از گلبول های قرمز) است.

ادرار “طبیعی” چه رنگی است؟

رنگ ادرار هر فردی در حالت طبیعی خود متفاوت است اما همه آنها باید در یک طیف زرد رنگ مشخصی قرار گیرند.
مقدار آبی که شما می نوشید در رنگ ادرار از زرد کم رنگ تا کهربایی تیره تأثیر دارد. افرادی که آب بیشتری می نوشند و آبرسانی لازم را برای بدن انجام می دهند، اغلب در مقایسه با افرادی که کمتر آب می نوشند، ادرار کم رنگ تر و رقیق تری را خواهند داشت.
در صورتی که رنگ ادرار شما خارج از این طیف زرد رنگ قرار دارد – مثلا ادرار تیره یا قهوه ای رنگ – شما باید به پزشک مراجعه نمایید. به علاوه در صورتی که رنگ ادرار شما قرمز، آبی یا سبز است باید به پزشک مراجعه کنید.​

​

رنگ ادرار عادی از زرد کم رنگ تا پر رنگ است.

علل تغییر رنگ ادرار

عوامل متعددی می توانند باعث تغییر رنگ ادرار شوند. برخی از آنها موقتی و بی خطر هستند. بعنوان مثال، مصرف برخی از داروها و مواد غذایی خاص می تواند باعث تغییر رنگ ادرار شود. این در حالی است که اگر این تغییر رنگ به دلیل عوامل دیگر باشد می تواند خطرناک‌ باشند. بعنوان مثال عفونت ها، آسیب ها و بیماری های زمینه ای از جمله عللی هستند که نیازمند درمان هستند.

تغییر رنگ ادرار نشانه چیست؟

ادرار شامل آب اضافی و مواد زائد است که کلیه‌ها از خون تصفیه می‌کنند. بسته به نسبت آب به مواد زائد، رنگ طبیعی ادرار می‌تواند از زرد کم رنگ تا کهربایی (طلایی) تیره متغیر باشد. معمولا در شرایط کم آبی (دهیدراته) رنگ ادرار به کهربایی تیره متمایل می‌شود. دقت کنید که همیشه باید ظاهر ادرار شفاف باشد. اگر برای چند روز حالت کدر یا ابری پیدا کرد، می‌توانید به وجود عفونت کلیه یا مجاری ادراری شک کنید.

جالب است بدانید که رنگدانه‌ها و سایر ترکیبات موجود در برخی از غذاها و داروها، می‌توانند رنگ ادرار شما را از زرد به رنگ دیگری تغییر دهند. به عنوان مثال، چغندر، انواع توت‌ها و لوبیا فاوا از جمله غذاهایی هستند که بیشترین تأثیر را روی تغییر رنگ طبیعی ادرار دارند. علاوه بر این، مصرف بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی نیز ممکن است به‌عنوان عارضه جانبی باعث تغییر رنگ ادرار به قرمز، زرد یا آبی مایل به سبز شود!

از نظر پزشکان، همیشه هم تغییر رنگ ادرار دلایل ساده‌ای ندارد. گاهی رنگ غیر معمول ادرار می‌تواند نشانه ابتلا به یک بیماری باشد. به عنوان مثال، اغلب مشاهده ادرار قرمز تیره یا قهوه‌ای مشخصه شناسایی اختلال پورفیری (یک اختلال نادر و ارثی گلبول‌های قرمز خون) است.
​

چه عواملی باعث تغییر رنگ ادرار می شود؟

همانگونه که پیش تر ذکر شد، رنگ ادرار شما در وهله اول با توجه به میزان آبی که شما می نوشید تعیین می شود. هنگامی که شما مقدار زیادی آب بنوشید، ادرار شما تا حدی کم رنگ می شود و تقریباً به نظر شفاف می رشد. در مقابل هرچه مقدار آب کمتری بنوشید، ادرار شما تیره تر خواهد بود.

رژیم غذایی، ویتامین ها و مواد معدنی

رژیم غذایی نیز می تواند یک عامل تغییر رنگ ادرار باشد. رنگ غذاهای طبیعی (مانند انواع توت ها و چغندرها) می تواند با رنگدانه ادرار تعامل داشته باشد و رنگ دیگری را ایجاد نماید. غذاهای سنگین فرآوری شده می توانند حاوی مقادیر زیادی رنگ مصنوعی غذایی باشند. این رنگ با رنگدانه ادرار نیز در تعامل خواهد بود.
ویتامین های گروه B مانند ریبوفلاوین (B-2) و کوبالامین (B-12) نیز معروف هستند که رنگ ادرار فلورسنت زرد-سبز را ایجاد می کنند. در صورتی که مکمل یا مولتی ویتامین مصرف می کنید، این می توانند دلیلی برای رنگ روشن ادرار شما باشد.

بتاکاروتن بیش از حد یا ویتامین C ممکن است منجر به رنگ زرد تیره یا نارنجی ادرار شود. بتاکاروتن در غذاهای زرد و نارنجی مانند هویج و سیب زمینی شیرین وجود دارند و در بدن به ویتامین A تبدیل می شوند.
علاوه بر مرکبات، ویتامین C در غذاهایی مانند گوجه فرنگی، توت فرنگی و کلم بروکلی نیز یافت می شود.
​

ورزش

اگر پس از یک تمرین ورزشی به اندازه مناسب به بدن آب نرسانید، می تواند منجر به کم آبی و ادرار تیره شود. ورزش سنگین بدون آبرسانی مناسب می تواند موجب آسیب عضلات گردد.
این امر می تواند منجر به دردهای شدید عضلانی به همراه ادرار به رنگ چای یا کوکاکولا شود. در صورتی که با این مشکل رو به رو شدید، سریعا به دنبال فوریت های پزشکی باشید.

داروها

داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه نیز می توانند موجب روشن یا واضح تر شدن ادرار شما شوند. این داروها شامل آنتی بیوتیک ها، ملین ها و داروهای شیمی درمانی خاصی است که برای درمان سرطان استفاده می شوند.
برای مثال، یک عارضه جانبی داروی فنازوپیریدین (پیریدیم) که برای درمان ناراحتی های مرتبط با عفونت ادراری (UTIs) استفاده می شود، رنگ نارنجی ادرار است.
سایر داروها مانند ریفامپین نیز ممکن است سبب نارنجی رنگ شدن ادرار شوند.

شرایط پزشکی

تغییر رنگ ادرار شما می تواند نشانه یک مشکل در عملکرد کلیه، کبد یا مثانه باشد. اگر ادرار شما کدر و تیره باشد یا بوی شدیدی ایجاد کند، این امکان وجود دارد که دچار عفونت مثانه یا کلیه شده باشید.
این امر به خصوص در شرایطی که علائم عفونت ها را مانند درد هنگام ادرار کردن، تب، استفراغ یا کمردرد داشته باشید صدق می کند.

بارداری

ادرار زرد روشن می تواند نشانه اولیه بارداری باشد. با این حال، هیچ مطالعه و تحقیق معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد. ادرار زرد تیره
اگر ادرار تیره تر از حالت عادی شود می تواند نشان دهنده از دست دادن آب باشد. زمانی که فرد آب کافی نمی نوشد، ترکیبات موجود در ادرار غلیظ می شوند و این امر منجر به تیره تر شدن رنگ ادرار می شود.

ادرار قرمز یا صورتی رنگ

ادرار قرمز یا مایل به صورتی در موارد زیر دیده می شود:
مصرف مواد غذایی خاص نظیر چغندر قرمز، توت سیاه و ریواس
برخی داروها نظیر ریفامپین(Rifadin) ، فنازوپیریدین(Pyridium) و ملین های حاوی سنا (نوعی گیاه)
ورود خون به ادرار در اثر جراحت، انسداد مجاری ادراری، عفونت، بیماری کلیوی، پروستات بزرگ خوش خیم و یا سرطان
مسمومیت با سرب یا جیوه
آسیب شدید به عضلات

وجود خون در ادرار همواره نگران کننده است چرا که نشان دهنده بیماری جدی است و در نتیجه نیازمند توجه فوری می باشد.

ادرار نارنجی رنگ

ادرار نارنجی رنگ در اثر مصرف داروهای زیر ایجاد می شود:

ریفامپین
فنازوپیریدین
مسهل ها
سولفاسالازین (Azulfidine)
برخی داروهای شیمی درمانی

برخی بیماری ها نیز باعث نارنجی شدن رنگ ادرار می شوند. ادرار نارنجی رنگ می تواند نشان دهنده مشکلات کبد و مجاری صفراوی باشد مخصوصا زمانی که مدفوع نیز بی رنگ شده باشد. اگر برای بیماری کبدی تحت معالجه هستید و رنگ ادرار به تازگی تغییر کرده است با پزشک کلیه خود در مورد آن گفتگو کنید. گاهی مواقع نیز علت ادرار نارنجی رنگ، کمبود مایعات است.
​

ادرار آبی یا سبز

ادرار آبی یا سبز رنگ در اثر عوامل زیر بوجود می آید:

رنگ های خوراکی
رنگ های مورد استفاده در تصویربرداری از مثانه و کلیه ها(تست سلامت جنین)
برخی داروها و مکمل های خاص نظیر ایندومتاسین ، آمی تریپتیلین، پروپوفول و برخی مولتی ویتامین ها
در موارد نادر ادرار آبی یا سبز رنگ در اثر عوامل زیر بوجود می آید:
عفونت مجاری ادراری با سودوموناس آئروژینوزا
هایپرکلسمی خانوادگی خوش خیم ( یک بیماری ارثی نادر )

ادرار قهوه ای

ادرار قهوه ای رنگ در اثر علل زیر بوجود می آید:

برخی مواد غذایی خاص نظیر باقلا، صمغ ها و ریواس
بعضی داروهای خاص نظیر پریماکین، کلروکین، نیتروفورانتوئین(Macrobid)، مترونیدازول (Flagyl)، متوکاربامول(Robaxin) و مسهل های حاوی کاسکارا و سنا
برخی عفونت های مجاری ادراری و اختلالات کبدی و کلیوی
آسیب شدید به عضلات
​

​

کاهش مقدار ادرار و تغییر رنگ آن همیشه در نتیجه استفاده از غذاها و داروها نیست و ممکن است به علت بیماری از جمله عفونت ادراری و شرایط پزشکی باشد.

بوی ادرار

ادرار معمولاً داروی بوی شدیدی نیست؛ اما برخی مواد غذایی (بخصوص مارچوبه که دارای ترکیبات گوگرد بدبویی است) و نیز مکمل‌های ویتامین ب ۶ می‌توانند باعث تغییر بو شوند. در صورت کم شدن آب بدن و غلیظ شدن ادرار ممکن است بوی شدید آمونیاک احساس شود. اگر پس از ادرار بوی شدیدی را حس کردید ممکن است نشانه‌ای از عفونت مجرای، دیابت، عفونت مثانه یا بیماری‌های متابولیک باشد.

عوامل خطر تغییر رنگ ادرار

کاهش مقدار ادرار و تغییر رنگ آن همیشه در نتیجه استفاده از غذاها و داروها نیست و ممکن است به علت بیماری از جمله عفونت ادراری و شرایط پزشکی باشد.
عوامل خطری که می توانند بر رنگ ادرار تأثیر بگذارند، عبارتند از:

سن

تومورهای مثانه و کلیه، که باعث ایجاد خون در ادرار و تغییر رنگ آن می شود، در افراد مسن شایع تر است.مردان بالای ۵۰ سال گاهی به دلیل بزرگ شدن غده پروستات، دچار هماتوریا، یا خون در ادرار می شوند.

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری یا سنگ کلیه، خطر ابتلا به این دو بیماری را افزایش می دهد.بیماری ها و سنگ کلیه می توانند باعث ایجاد خون در ادرار شوند.

پزشک چگونه علت تغییر رنگ ادرار را تشخیص می دهد؟(تست پاپ اسمیر)

پزشک احتمالا در مورد ادرار سوالاتی مطرح خواهد کرد. آنها می خواهند بدانند:

تغییر رنگ ادرار از چه زمانی آغاز شده است؟
آیا بوی غیر طبیعی احساس کرده اید؟
آیا متوجه لخته های خونی در ادرار خود شده اید؟
​

پزشک متخصص کلیه همچنین ممکن است در مورد احساس درد در هنگام دفع ادرار نیز سوال بپرسد. داروهای مصرفی از جمله دیگر مواردی هستند که پزشک در مورد آن ها سوالاتی خواهد پرسید. بسیار حائز اهمیت است که مصرف هر گونه مکمل، داروی گیاهی و یا دیگر داروهای بدون نسخه را به پزشک تان اطلاع دهید. بسته به رنگ ادرار و دیگر علایم، پزشک یک یا تعدادی آزمایش درخواست خواهد کرد. بعنوان مثال ممکن است پزشک نمونه ادرار را جمع آوری نموده و آن را از نظر عفونت و دیگر ناهنجاری ها بررسی کند.(پاپ اسمیر)

همچنین ممکن است نیاز باشد تا به منظور بررسی فعالیت کبد و کلیه نمونه خون گرفته شود. گاهی مواقع پزشک با استفاده از امواج فراصوت اقدام به سونوگرافی کلیه ها و مثانه می نماید. این روش تصویربرداری با استفاده از امواج فراصوت تصاویری از ارگان های داخلی بدن تهیه می نماید. از دیگر روش های تصویربرداری، سی تی اسکن شکم و لگن است که می تواند به شناسایی سنگ های ادراری کمک کند. روش های تصویربرداری در صورت نیاز این امکان را فراهم می کنند تا نقایص ساختاری موجود در مجاری ادراری شناسایی شوند.

به روزرسانی : ۱۵ فروردین ۱۴۰۱

بارگذاری از سایت آزمایشگاه صبا

آمبولی چربی و عوامل خطر

 آمبولی چربی

آمبولی چربی (FE) به دلیل وجود چربی در عروق است که در داخل رگ خونی قرار می گیرد و باعث انسداد جریان خون می گردد. آمبولی‌های چربی معمولاً پس از شکستگی‌ استخوان‌هایی مانند استخوان ران و لگن ایجاد می‌شوند.
در حالی که آمبولی های چربی شایع هستند و به طور کلی خود به خود برطرف می شوند، می توانند منجر به یک بیماری جدی به نام سندرم آمبولی چربی (FES) شوند FES .می تواند باعث التهاب، اختلال عملکرد چند اندام و تغییرات عصبی شود که ممکن است کشنده باشد.

آمبولی چربی چگونه ایجاد میشود؟

آمبولی چربی بیشتر در شکستگی های استخوان های بلند بخصوص ران دیده میشود. به نظر میرسد در هنگام شکستگی، قسمتی از چربی مغز استخوان بصورت ذرات و قطرات بسیار ریزی به درون جریان خون راه پیدا میکنند. این ذرات سپس از طریق جریان خون به اعضای حیاتی بدن رفته و با انسداد مسیر مویرگ های آن بافت ها موجب کاهش جریان خون بافت و اختلال در عملکرد آن میشوند. از مهمترین بافت های گرفتار در جریان آمبولی چربی، ریه است.

با انسداد مویرگ های ریه به توسط قطرات چربی و همچنین تاثیر بعضی مواد شیمیایی که از این چربی مشتق میشوند ( بر اثر هیدرولیز این چربی ها اسیدهای چرب ایجاد میشوند) بافت کیسه های هوایی ریه متورم میشود و خونریزی میکند. بدنبال آن کارکرد کیسه هوایی در جهت اکسیژن دهی به خون کاهش میابد.

نتیجه این روند کاهش میزان اکسیژن جریان خون بیمار است. در واقع بیمار خفه میشود. بافت مهم دیگری که درگیر میشود مغز است. بدنبال خونریزی در مویرگ های مغز و تورم بافت مغز، بیمار هشیاری خود را از دست داده و به کما میرود. خونریزی در مویرگ های پوست موجب دیده شدن لکه های خونریزی کوچک ( در حد چند میلیمتر) در پوست جلوی گردن و جلوی بغل و داخل پلک میشود.

قطرات چربی ذکر شده یا گلبول های چربی در جریان خون اکثر بیمارانی که دچار شکستگی استخوان های بلند میشوند دیده شده است ولی مقدار آنها معمولا آنقدر کم است که منجر به علائم بالینی و مشکل خاصی نمیشوند و فقط در تعداد معدودی از مواردیکه به علت شدت آسیب، مقدار این گلبول ها زیاد میشود علائم بالینی و مشکلات بیماری ایجاد میشوند.​

علائم سندرم آمبولی چربی

علائم FES عموماً ۱۲ تا ۷۲ ساعت پس از ترومای ظاهر می شوند.این علائم معمولاً در سراسر بدن مشهود است و عبارتند از:
– تنفس سریع و پی در پی
– تنگی نفس
– افت هوشیاری
– خواب آلودگی
– کما
– راش پتشیال؛ اغلب در ناحیه قفسه سینه، سر و گردن دیده می شود که به دلیل خونریزی زیر پوست ایجاد می شود.
– تب
– کم خونی
​

​

چربی از مغز استخوان به جریان خون نفوذ می کند.

علل سندرم آمبولی چربی

دقیقاً مشخص نیست که آمبولی چربی و FES چگونه رخ می دهد، اما انسداد مکانیکی می تواند دلیل آن باشد. ایده پشت این نظریه این است که وقتی استخوان های بزرگ می شکنند، چربی از مغز استخوان به جریان خون نفوذ می کند. این چربی لخته‌هایی (آمبولی‌های چربی) ایجاد می‌کند که جریان خون را اغلب در ریه ها مسدود می سازد. آمبولی ها همچنین التهاب گسترده ایجاد می کنند.

در حالی که از نظر تئوری این موضوع می تواند با استخوان های کوچکتر اتفاق بیفتد، استخوان های بزرگتر دارای بافت چربی بیشتری هستند که احتمال FES را بیشتر می کند. اگرچه نادر است اما FES همچنین می تواند به دلیل آسیب های بدنی دیگر، از جمله جراحی مفصل و لیپوساکشن باشد FES . می تواند زمانی رخ دهد که بافت به دلیل سوختگی آسیب دیده باشد.

تصور می شود که بدن با ترشح مواد شیمیایی که باعث تشکیل اسیدهای چرب آزاد، گلیسرول و سایر مواد می شود؛ که به نوبه خود به سلول ها و اندام ها آسیب می رساند، به آمبولی چربی پاسخ می دهد.
صرف نظر از علت آن، محققان می دانند که افراد خاصی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به FES هستند.

عوامل خطر عبارتند از:

جنسیت(جنس مذکر)
سن بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی
داشتن شکستگی های متعدد به خصوص در اندام تحتانی و لگن
​

​

برخی از درمان های محافظه کارانه برای شکستگی استخوان های بلند که شامل جراحی نمی شوند، احتمال بروز سندروم آمبولی چربی را افزایش می دهند.

عوامل خطر

برخی از عوامل خطر این بیماری شامل موارد زیر هستند:(سلامت جنین در بابل)

شکستگی های متعدد
شکستگی های بسته
سن پایین

برخی از درمان های محافظه کارانه برای شکستگی استخوان های بلند که شامل جراحی نمی شوند، احتمال بروز سندروم آمبولی چربی را افزایش می دهند.
از جمله درمان های محافظه کارانه شکستگی می توان به گچ گرفتن و استفاده از آتل اشاره کرد.

همچنین موارد زیر به ندرت در بروز این بیماری نقش دارند:

پانکراتیت
بیماری کبد چرب
نمونه برداری (بیوپسی) مغز استخوان
​

​

معیارهای تشخیصی خاصی برای تشخیص آمبولی چربی وجود ندارد.(آزمایش کرونا در بابل)

تشخیص

معیارهای تشخیصی خاصی برای تشخیص آمبولی چربی وجود ندارد. به همین علت پزشکان با استفاده از علائم و آزمایشاتی به تشخیص یا رد سایر علائم وابسته به آمبولی چربی می پردازند.
از آنجایی که افت اکسیژن خون یکی از علائم آمبولی چربی است می توان با کنترل اکسیژن خون این وضعیت را تشخیص داد.

بعضی از آزمایشات پیشنهادی توسط پزشکان عبارتند از:

اسکن مغز و سر
اسکن قفسه سینه
آزمایش ادرار
آزمایش خون

عوامل تشدید کننده بیماری آمبولی چربی:

سن‌ بالای‌ ۶۰ سال‌
هرگونه‌ آسیب‌ یا بیماری‌ مستلزم‌ استراحت‌ طولانی‌ در بستر
نشستن‌ در یک‌ وضعیت‌ ثابت‌ به‌ مدت‌ طولانی‌ مثلاً در طی‌ مسافرت‌ با هواپیما
جراحی‌ اخیر
نارسایی‌ احتقانی‌ قلب
اختلالات‌ ریتم‌ قلب‌
پلی‌سیتمی‌؛ کم‌ خونی‌ همولیتیک
شکستگی‌ استخوان‌
چاقی‌؛ استعمال‌ دخانیات‌
بارداری‌
مصرف‌ قرص‌های‌ ضد بارداری‌ به‌ خصوص‌ در خانم‌های‌ سیگاری‌(تست کرونا در بابل)

پیشگیری از آمبولی چربی:

برای پیشگیری از وقوع آمبولی چربی و آمبولی لخته ای ، روش های مختلف از جمله روش های داروئی و فیزیکی بکار میرود. مصرف کورتیکواستروئید ها، آسپیرین، هپارین و هپارین با وزن ملکولی سبک از روش های داروئی است. با وجود اینکه هپارین با وزن ملکولی سبک مصرف متداولی در بعضی بیماران دارد، ولی دلایل مبتنی بر شواهد نتوانسته مزیت یکی را بر دیگری اثبات کند.

به روزرسانی :۱۴ فروردین ۱۴۰۱

بازنشر شده از سایت آزمایشگاه صبا